Op dinsdag 29 april vond er weer een editie plaats van de ´The floor is yours´ sessies. Verschillende professionals uit de bouwsector kwamen in De Olifant in Breukelen bijeen om te praten over functievrij bouwen. Of moeten we spreken van multifunctionaliteit of polyfunctionaliteit? En wanneer is een gebouw functievrij of multifunctioneel? Hoe gaan we om met de erfenis die ‘het oude bouwen’ heeft opgeleverd en hoe moeten we dan anders gaan bouwen? Dit en meer kwam tijdens het lunchgesprek uitvoerig aan bod.
Bij deze vijfde editie waren de volgende deelnemers aanwezig: Yvonne Kerkhof van Kerkhof architecten, Martin Koppenhol van VBI, Robert Kwintenberg van Voortman Staalbouw, Dennis Duffels van VBI, Stefan Holman van Buro Atlas, Christof Schwencke van ForeArchent, Martien de Schepper van De Schepper Heijligers Architecten B.V., Fred Bos, Bos & Alkemade Architecten en Peter Musters van VBI.
De bijeenkomst werd geleid door Henk Wind, chef-redacteur Bouwwereld bij Eisma Bouwmedia.
Kortetermijndenken
Functievrij bouwen? “Dat is allemaal leuk en aardig maar een opdrachtgever kijkt niet in de toekomst”. Dat is waar onder andere architecten tegenaan lopen. Zij willen graag mee in de filosofie van functievrij bouwen maar wil de opdrachtgever dat ook? Een van de deelnemers profileert zich als voorstander van juist zo specifiek mogelijk bouwen. Want hoe specifieker, hoe mooier een gebouw wordt en hoe meer toekomst het kan krijgen. Het uiteindelijke vraagstuk is dan ook hoe we dan anders moeten bouwen? Daarmee ligt meteen een belangrijke uitdaging op tafel: de bouwsector lijkt onvoldoende in staat de klant centraal te zetten.
Het oude bouwen
Vanaf de jaren zestig veranderde het bouwen in Nederland. Woningbouwvormen werden toen gecomprimeerd en geminimaliseerd. Standaard maatvoeringen en uitvoeringen werden bedacht wat heeft geleid tot een grote voorraad aan saaie en verouderde gebouwen. Er werd niet op de lange termijn gedacht. Iedere ontwikkelaar, makelaar en gebruiker had de bedoeling gebouwen na een tijd weer te vervangen. Gebruik voor de lange termijn was geen issue. Iemand oppert dat er extra investeringen gedaan moeten worden om die ommezwaai te bewerkstelligen. Bij de stichtingskosten moet al geïnvesteerd worden in de toekomstige flexibiliteit van een gebouw. Zolang dat niet wordt gedaan, komt er geen verschuiving in de richting van functievrij bouwen.
Het nieuwe bouwen
We staan dus voor een enorme uitdaging. Iedereen beseft dat demografische ontwikkelingen invloed hebben op de bouwvraag. Maar denk ook aan de gigantische voorraad bestaande bouw. Hoe gaat de bouwsector daarop inspelen? Veel gebouwen blijken moeilijk transformeerbaar en leveren daardoor een negatieve business case op. Er zal dus gesloopt moeten worden. Daar ligt een kans voor het nieuwe bouwen. Het demonteren van gebouwen kan een oplossing bieden vanuit het principe van circulaire economie. Door het slim ontmantelen van gebouwen, kunnen veel elementen hergebruikt worden. In plaats van grondstoffen omzetten in producten die na gebruik worden vernietigd, worden bouwelementen hergebruikt en blijft waarde vernietiging beperkt.
De tafelgasten omschrijven de overige factoren die invloed hebben op waardeverlies van gebouwen. Locatie blijft hierbij een belangrijk aspect. We moeten op een andere manier kijken naar woonwijken. Het is dus niet alleen een bouwkundig probleem maar planologisch. Maar wie pakt dit op? Vroeger hadden corporaties hierin een rol maar die trekken zich nu terug. Gemeenten dan? Volgens de deelnemers is dat lastig omdat er iedere keer sprake is van een nieuw bestuur met wethouders die willen scoren. Het ontbreekt aan lange termijn beleid omdat vertegenwoordigers worden afgerekend op het korte termijn resultaat.
De consument centraal
De bouw is altijd al traditioneel geweest. Er liggen nu juist heel veel kansen. Zo ook voor particulieren. Iedereen moet zijn eigen huis gaan uitvinden. Neem bijvoorbeeld enkele projecten in Almere waar wordt gestuurd op een verandering van woonconsument naar woonproducent. Misschien is dat wel de nieuwe intelligentie in de bouwsector. Het gaat ten slotte om de consument! Die moet zelf mogen bepalen hoe er gebouwd wordt en niet de aannemer.
Het gezelschap is het er over eens dat er nog veel gaat veranderen in de bouw. Op de juiste manier inspelen op deze veranderingen wordt daarbij het centrale vraagstuk. Een verschuiving in denken en werken, drijft de sector in de juiste richting en wie weet gaat de consument hierin nog een grote rol spelen. Functievrij bouwen wordt als een goede oplossing gezien voor toekomstige vraagstukken waar de bouwsector mee te maken krijgt. Gecombineerd met renovatie, want er moet sprake zijn van een tweesporenbeleid. Transformatie of renovatie gaan volgens de aanwezigen hand in hand met nieuwe ontwikkelingen zoals het functievrije bouwen.
The floor is yours
Door middel van een serie van ronde tafelgesprekken gaat VBI in gesprek met deskundigen vanuit verschillende vakgebieden binnen de bouw. Wilt u ook een keer één van deze ronde tafelgesprekken bijwonen? Stuur dan een e-mail naar Dennis Duffels.
