Het is inmiddels twee jaar geleden dat 50 van de grootste spelers het Betonakkoord onder leiding van MVO Nederland hebben ondertekend. Producenten, opdrachtgevers en aannemers spraken af om vergaand samen te werken aan duurzaamheid, circulariteit en forse verlaging van de CO2-uitstoot.
In die twee jaar zijn al flinke vorderingen gemaakt en is kennis vergaard om verdere stappen te kunnen zetten.
Jack van der Palen, in het dagelijks leven architect bij Archiview is daarnaast Regisseur van het Uitvoeringsteam Circulair Ontwerpen. We vroegen hem naar zijn visie op circulair bouwen.
Circulair bouwen gaat over toekomstgericht en verantwoord bouwen, aldus Jack van der Palen, architect bij Archiview en Regisseur Uitvoeringsteam Circulair Ontwerpen. Dat hoeft niet complex te zijn, het vraagt wel om een integrale benadering. Bovendien moet goed nagedacht worden over herbruikbaarheid, langere levensduur en hoogwaardige recycling. Een aantal partijen, waaronder VBI, is hiermee al begonnen. Door adaptief ontwerpen mogelijk te maken, onder meer dankzij grote overspanningen, en het produceren van losmaakbare elementen. Om de hele sector in beweging te krijgen, hebben partners van het Betonakkoord een Bouwwaardemodel gemaakt.
Circulair ontwerpen
Circulair bouwen begint bij circulair ontwerpen. Volgens Van der Palen is dit ontwerpen op prestatie waarbij optimaal gebruik wordt gemaakt van de eigenschappen van materialen. Van der Palen: “Dit is geen battle van materialen, maar een dans op zoek naar synergie en kwaliteit.” Beton kan volgens hem een koploper zijn van circulair bouwen, dankzij de mogelijkheden tot adaptatie, losmaakbaarheid, levensduurverlenging en robuustheid. “Met beton kun je prestatiegericht ontwerpen. Een ander voordeel is de mogelijkheid tot hoogwaardige recycling. Maar,” voegt hij toe, “het heeft ook nog wat uitdagingen te gaan. De meeste milieuwinst is te behalen op de hogere treden van de R-ladder van circulariteit. Daarom moet het Betonakkoord meer prioriteit geven aan die R-opties.”
Waarde toevoegen en behouden
Het Bouwwaardemodel biedt houvast. Dit model zorgt voor overzicht en laat zien waar waarde kan worden toegevoegd door betrokken partijen. Het gaat nadrukkelijk niet om een rekenmodel, maar het dient als een handleiding voor de ontwikkel-, gebruiks- en hergebruiksfase. Met als uitgangspunt: het optimaal gebruik maken van de eigenschappen van materialen. “In elke fase van het bouwproject moeten de betrokken partijen de circulaire strategie (preventie, waardebehoud en waardecreatie), en haar ambities (levensduur verlengen, hergebruik en hoogwaardige recycling) en principes (demonteerbaar, modulair, toekomstbestendig, aanpasbaar, adaptief, flexibel, meerdere levenscycli, duurzame materialen, optimaal beheer en onderhoud) bepalen,” aldus Van der Palen. “Daarbij moet altijd integraal vanuit het systeem worden gedacht en niet vanuit de (detail)oplossing of eigen opgave.”
Gebruik staat centraal
In het Bouwwaardemodel zijn verschillende ontwerpstrategieën samengebracht. Naast Value Hill, zijn ook de R-ladder van circulariteit en de lagenbenadering van Stewart Brand erin te herkennen. Deze ontwerpmethodes hebben twee overeenkomsten: de kringlopen worden gesloten en technische materialen kunnen oneindig hoogwaardig blijven hergebruikt. Bijzonder is de gedeelde verantwoordelijkheid van alle betrokkenen. Deze begint bij de leverancier en eindigt bij de sloper. In het Bouwwaardemodel wordt verder gekeken dan de totale levensduur van het bouwwerk: van ontwerp tot demontage en hergebruik.
Meer lezen?
Lees het hele artikel op de website van de Architect.
Doe en denk mee!
Jacqueline Cramer, voorzitter Betonakkoord: “Ik ben ervan overtuigd dat we nu in een fase zijn beland dat iedereen in de keten het Betonakkoord kan uitvoeren. Informeer je over het Betonakkoord en doe mee!”
De inzet is om per 1 januari 2022 alle publieke en private opdrachtgevers te laten deelnemen aan het Betonakkoord.
